Joseph Kabila

Joseph Kabila Kabange na dada yake pacha, Jaynet Kabila, walizaliwa tarehe 4 Juni 1971 katika kijiji kidogo cha Hewa Bora, kilichokuwa sehemu ya jimbo la kujitenga la Maquis ya Fizi, ambalo sasa liko katika Mkoa wa Kivu Kusini, mashariki mwa Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo (DRC). Hata hivyo, kumekuwa na tetesi kuwa Kabila alizaliwa nchini Tanzania, jambo ambalo lingeweza kumfanya awe raia wa nchi hiyo.

Joseph Kabila ni mwana wa Rais wa zamani na kiongozi wa vuguvugu la waasi la AFDL, Laurent-Désiré Kabila, pamoja na mama yake Sifa Mahanya. Utoto wake uliambatana na kipindi kigumu cha kisiasa kwa baba yake, ambaye wakati huo alikuwa amedhoofika kisiasa na kijeshi.

Aliishi maisha ya faragha, mbali na miji mikuu, na kuna kumbukumbu chache sana kuhusu miaka yake ya awali. Alianza shule ya msingi katika shule ya waasi iliyoanzishwa na kundi la baba yake, kabla ya kuhamia Tanzania ambako alimalizia masomo yake ya msingi na sekondari. Kutokana na baba yake kuwa adui mkubwa wa kiongozi wa Zaire, Mobutu Sese Seko, Joseph Kabila alilazimika kujitambulisha kama Mtanzania alipokuwa shuleni ili kuepuka kugunduliwa na maafisa wa ujasusi wa Zaire.

Baada ya kumaliza shule ya sekondari, Joseph Kabila aliendelea na mafunzo ya kijeshi nchini Tanzania, kisha alisomea katika Chuo Kikuu cha Makerere nchini Uganda.

Mwezi Oktoba 1996, Laurent-Désiré Kabila, baba yake, alianzisha kampeni ya kumuondoa Mobutu Sese Seko nchini Zaire (sasa DRC) kupitia jeshi jipya alilolianzisha lililojulikana kama Alliance of Democratic Forces for the Liberation of Congo-Zaire (AFDL).

Joseph Kabila aliteuliwa kuwa kamanda wa kikosi cha AFDL kilichojumuisha pia “kadogos” (askari watoto), na inaaminika kwamba alishiriki kwa kiwango kikubwa katika vita muhimu vilivyoelekea Kinshasa, ingawa mahali halisi alipokuwa wakati wa vita hivyo haikuwahi kufahamika kwa uhakika.

Ripoti za vyombo vya habari zilimtaja Joseph Kabila kama kamanda wa kikosi cha waasi kilichotekeleza ukombozi wa jiji la Kisangani baada ya mapigano makali yaliyodumu kwa siku nne.

Baada ya ushindi wa AFDL na Laurent-Désiré Kabila kuwa Rais wa Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo, Joseph Kabila aliendelea na mafunzo ya kijeshi katika Chuo cha Ulinzi cha Taifa cha PLA mjini Beijing, China.

Aliporejea kutoka China, Kabila alipandishwa cheo kuwa Meja Jenerali na kuteuliwa kuwa Naibu Mkuu wa Majeshi ya Congo (FAC) mwaka 1998.

Mwaka 2000, aliteuliwa kuwa Mkuu wa Majeshi ya Ardhi, nafasi aliyoshikilia hadi mauaji ya baba yake mwezi Januari 2001.

Kama Mkuu wa Majeshi ya Ardhi, Joseph Kabila alikuwa mmoja wa viongozi wakuu wa kijeshi waliokuwa wanaongoza majeshi ya serikali katika kipindi cha Vita vya Pili vya Congo (1998–2003).

Joseph Kabila mwaka 2002 akiwa na Thabo Mbeki, George W. Bush, na Paul Kagame.

Joseph Kabila alikua Rais wa Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo tarehe 26 Januari 2001, mara baada ya kuuawa kwa baba yake, Laurent-Désiré Kabila. Kwa kuchukua madaraka akiwa na umri wa miaka 29, Joseph Kabila aliweka historia kama kiongozi wa kwanza wa serikali duniani aliyezaliwa katika miaka ya 1970. Wengi walimchukulia kuwa ni kijana asiye na uzoefu na ripoti zinaeleza kuwa hakutaka kuwa rais, lakini alikuwa ndiye mgombea pekee aliyekubaliwa na washauri wa baba yake.

Katika hotuba yake ya kuapishwa, Joseph Kabila alisisitiza umuhimu wa kurejesha amani na mshikamano wa kitaifa, kuanzisha tena mazungumzo ya amani yaliyokuwa yamesimama chini ya uongozi wa baba yake, kurejea kwenye demokrasia, na kufungua uchumi wa taifa.

Baada ya kuingia madarakani, Kabila alianzisha juhudi za kumaliza vita vya wenyewe kwa wenyewe kwa kuanza mazungumzo ya amani na makundi ya waasi yaliyokuwa yanaungwa mkono na Rwanda na Uganda – mataifa yale yale yaliyokuwa yameisaidia AFDL ya baba yake kuingia madarakani miaka mitatu kabla. Mchakato huu wa amani ulianza mwaka 2001 na uliendelea licha ya changamoto nyingi, ikiwemo vita vilivyozuka upya wakati wa mazungumzo hayo.

Chini ya shinikizo la kimataifa lililoongozwa na Rais wa Afrika Kusini Thabo Mbeki na Mjumbe Maalum wa Umoja wa Mataifa Moustapha Niasse, makubaliano ya mwisho yalifikiwa kupitia Mazungumzo ya Ndani ya Congo yaliyofanyika Sun City, Afrika Kusini mwaka 2002. Makubaliano haya yalimtambua Joseph Kabila kama Rais na Kiongozi wa Taifa la DRC, yakaunda serikali ya mpito iliyojumuisha viongozi wa makundi mawili makuu ya waasi, MLC na RCD-Goma, kama Makamu wa Rais. Makamu wengine wawili walitoka upande wa upinzani wa kiraia na serikali ya zamani.

Makubaliano haya yaliweka misingi ya kuunda bunge jipya, jeshi jipya la pamoja, na maandalizi ya uchaguzi ndani ya miaka miwili (na muda wa nyongeza wa miezi sita ikiwa utahitajika). Utekelezaji wa makubaliano haya ulifanyika chini ya uangalizi wa Umoja wa Mataifa kupitia misheni kubwa kabisa ya kulinda amani katika historia ya Umoja huo. Serikali ya mpito ilianza rasmi Juni 2003, ikifuatiwa na Bunge la Taifa na Seneti mwezi uliofuata.

Mwaka 2004, Tume Huru ya Uchaguzi (CEI) iliundwa na Sheria ya Utaifa ilipitishwa ili kutatua migogoro ya uraia iliyokuwepo hapo awali. Mnamo Februari 2005, Bunge lilianza kuandaa Katiba mpya, na mwezi Mei 2005 rasimu ya Katiba ilipitishwa mbele ya Rais Kabila na Rais Thabo Mbeki. Katiba hiyo iliweka mfumo wa serikali ya nusu-urais, ambapo Waziri Mkuu huteuliwa na Rais lakini lazima apate uungwaji mkono wa wabunge.

Kucheleweshwa kwa kupitishwa kwa sheria ya uchaguzi kulileta hofu ya kucheleweshwa kwa uchaguzi kwa miezi sita mwanzoni mwa 2005, hali iliyoleta mvutano ndani ya serikali ya mpito hasa na chama cha MLC. Hata hivyo, mgogoro huo ulitatuliwa baada ya mazungumzo kati ya Kabila na Makamu wa Rais Jean-Pierre Bemba. Chama cha upinzani cha UDPS kilianzisha maandamano dhidi ya serikali, lakini maandamano hayo yalizuiwa na polisi.

Licha ya changamoto za miundombinu, Tume ya Uchaguzi iliweza kusajili wapiga kura milioni 25 kati ya Juni na Desemba 2005. Hatua hii iliweka msingi wa uchaguzi wa kwanza huru tangu mwaka 1965. Kura ya maoni ya Katiba mpya ilifanyika mwishoni mwa mwaka huo, ambapo Katiba ilipitishwa kwa asilimia 84 ya kura zote huku ushiriki wa wapiga kura ukiwa asilimia 62. Katiba mpya ilitangazwa rasmi na Kabila mnamo Februari 2006.

Hata hivyo, kuundwa kwa Jeshi la FARDC kwa kuunganisha majeshi ya serikali na ya waasi kulikuwa na mwendo wa polepole. Kabila alianzisha Jeshi Maalum la Rais lililopewa malipo mazuri na vifaa bora zaidi kuliko jeshi la kawaida. Viongozi wa zamani wa waasi waliendelea kudhibiti maeneo yao na vikosi vyao nje ya muundo rasmi wa FARDC. Mpango wa kuunganisha vikundi vya waasi katika vikosi vya pamoja ulipitishwa Mei 2005 lakini utekelezaji wake haukukamilika kabla ya 2006.

Mnamo 28 Machi 2004, jaribio la mapinduzi lilifeli karibu na Kinshasa, likidaiwa kuongozwa na wanajeshi waliokuwa sehemu ya kikosi cha zamani cha Mobutu Sese Seko. Tarehe 11 Juni 2004, jaribio jingine la mapinduzi liliongozwa na Meja Eric Lenge ambaye alitangaza kupitia redio ya taifa kuwa serikali ya mpito imesimamishwa, lakini kikosi cha serikali kilifanikiwa kuuzima uasi huo.

Mwezi Oktoba 2004, Kabila alizuru sehemu ya mashariki ya Congo kwa mara ya kwanza tangu kumalizika kwa vita. Ziara yake huko Kisangani, jiji lililowahi kutawaliwa na waasi na majeshi ya kigeni, iliwasilishwa kama ishara ya kurejesha utulivu na umoja wa taifa. Wakati huo, walinzi wa rais walivunja vikosi vya zamani vya waasi na kuwapeleka kambini nje ya jiji. Waangalizi wa kimataifa waliona ziara hiyo kama mwanzo wa kampeni ya uchaguzi ya Kabila.

Kwenye kampeni yake, Kabila alitangaza mpango wa “Cinq Chantiers” (Miradi Mitano ya Ujenzi wa Taifa) ambao ulijumuisha:

• Ujenzi wa miundombinu
• Uanzishaji wa ajira
• Kuboresha elimu
• Upatikanaji wa maji safi na umeme
• Kuimarisha huduma za afya

Kabila na George W. Bush mwaka 2007

Kabila na Paul Kagame mpakani karibu na Goma mwaka 2009

Joseph Kabila aligombea urais kama mgombea huru, ingawa Muungano wa Wengi wa Rais (Alliance of the Presidential Majority) uliundwa kumuunga mkono katika kampeni hiyo, muungano uliowajumuisha chama chake cha People’s Party for Reconstruction and Democracy (PPRD) pamoja na takriban vyama vingine 30.

Wakati wa kampeni, Kabila alishambuliwa na upinzani kwa madai kuwa yeye ni Mrwanda badala ya Mkongo, madai ambayo yalilenga kuathiri taswira yake katika taifa ambalo wengi walikuwa na mtazamo hasi dhidi ya Rwanda. Alielezewa kama mgombea aliyeungwa mkono na mataifa ya kigeni.

Hata hivyo, waangalizi wa Magharibi walimwona Kabila kama mgombea mwenye nafasi kubwa ya kushinda kutokana na upinzani kuwa umegawanyika na kukosa rasilimali, huku viongozi wa zamani wa waasi wakiwa hawakupendwa na umma.

Uchaguzi wa urais ulifanyika tarehe 30 Julai 2006 baada ya kucheleweshwa kutoka tarehe ya awali ya Juni. Katiba mpya ilikuwa imeshusha umri wa chini wa wagombea urais kutoka miaka 35 hadi 30, ambapo Kabila alikuwa ametimiza miaka 35 muda mfupi kabla ya uchaguzi. Mwezi Machi 2006, Kabila alijiandikisha rasmi kama mgombea wa urais.

Ingawa katiba mpya ilihitaji mjadala wa wazi kati ya wagombea wawili wa mwisho, hakuna mdahalo wowote uliowahi kufanyika, jambo ambalo lilitangazwa na baadhi ya watu kuwa ni kinyume cha katiba.

Kulingana na matokeo ya awali yaliyozua utata yaliyotangazwa tarehe 20 Agosti, Kabila alipata asilimia 45 ya kura, huku mpinzani wake mkuu, Makamu wa Rais na kiongozi wa zamani wa waasi Jean-Pierre Bemba, akipata asilimia 20. Matokeo haya yalipelekea kufanyika kwa duru ya pili ya uchaguzi kati ya Kabila na Bemba tarehe 29 Oktoba.

Tarehe 15 Novemba, tume ya uchaguzi ilitangaza matokeo rasmi na Kabila alitangazwa mshindi kwa kupata asilimia 58.05 ya kura. Matokeo haya yalithibitishwa na Mahakama ya Juu ya Katiba tarehe 27 Novemba 2006, na Kabila aliapishwa rasmi tarehe 6 Desemba 2006 kama Rais mpya wa Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo.

Waangalizi wa kimataifa na wa ndani walikubaliana kwamba uchaguzi ulikuwa kwa ujumla huru na wa haki, ingawa waliona baadhi ya kasoro. Tarehe 30 Desemba, Kabila alimteua Antoine Gizenga, ambaye alikuwa wa tatu kwenye duru ya kwanza ya uchaguzi wa urais (na baadaye kumuunga mkono Kabila kwenye duru ya pili), kuwa Waziri Mkuu.

Mwaka 2006, Kabila alikemea vikali uhalifu wa ngono ulioenea uliokuwa ukifanywa na jeshi la Congo kwa kusema kuwa vitendo hivyo “haviwezi kusameheka.” Alisema kuwa zaidi ya askari 300 walikuwa tayari wamehukumiwa kwa makosa ya ngono, ingawa alikiri kuwa idadi hiyo bado haitoshi.

Moja ya miradi mikubwa ya kiuchumi katika kipindi chake cha kwanza cha urais, ambayo iliendelea hadi muhula wa pili, ilikuwa mpango wa Sicomines (“rasilimali kwa miundombinu”) kati ya DRC na China.

Mpango huo ulifikiwa baada ya serikali ya Kabila kushindwa kupata ufadhili wa kutekeleza programu yake ya Cinq Chantiers kutoka kwa mataifa ya Magharibi. Mkataba wa makubaliano ulisainiwa mwezi Septemba 2007 ambapo muungano ulioongozwa na kampuni ya China Railway Engineering Corporation ulipewa hisa nyingi katika ubia wa pamoja uitwao Sicomines, huku kampuni ya serikali ya Congo, Gécamines, ikimiliki sehemu ndogo.

Sicomines ilipewa leseni ya uchimbaji katika jimbo la Katanga, huku kampuni ya China ikikubali kujenga miundombinu kwa kutumia fedha kutoka kwa benki za China zenye thamani ya dola bilioni 6.5 za Kimarekani.

Mkataba huu uliweka historia kuwa mara ya kwanza China kuwa mshirika mkubwa wa DRC na ulikuwa mkataba mkubwa zaidi wa aina yake katika historia ya nchi hiyo.

Mkataba huu ulizua utata kwa sababu serikali ya DRC ndiyo iliyotoa dhamana ya mikopo badala ya China, jambo lililoonekana kuwa hatari kwa uchumi wa Congo. Baada ya IMF na makundi ya kiraia kuonyesha wasiwasi kuhusu uwezo wa DRC kulipa deni hilo, mazungumzo yalifanyika upya na mkataba wa mwisho ulisainiwa mwaka 2009. Katika makubaliano mapya, dhamana ya serikali ya DRC iliondolewa kwenye sehemu ya madini lakini ikaendelea kuwepo kwenye miradi ya miundombinu ambayo ilipunguzwa hadi dola bilioni 3. Sicomines pia ilipewa msamaha wa kulipa kodi hadi pale mikopo itakapolipwa kikamilifu.

Kabila alikabiliwa na lawama kutoka kwa upinzani na makundi ya kiraia kwa mkataba huo, hasa kutokana na ukosefu wa uwazi katika mazungumzo, ambayo yalifanywa zaidi na mshauri wake mmoja wa karibu, na kwa masharti yaliyonekana kufaidisha China zaidi. Viongozi wa serikali yake walitetea kuwa ingawa DRC ilikuwa kwenye nafasi dhaifu, bado ilinufaika na uwekezaji huo, na walisema walikuwa chini ya shinikizo la kutekeleza haraka ahadi za maendeleo ya miundombinu.

Wafuasi wa mkataba wa Sicomines walieleza kuwa ni mkataba wa “ushindi kwa pande zote” kwa China na DRC.

Bango la uchaguzi wa 2011

Mwezi Desemba 2011, Joseph Kabila alichaguliwa tena kwa muhula wa pili kama Rais wa Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo. Baada ya kutangazwa kwa matokeo tarehe 9 Desemba, maandamano ya vurugu yalizuka mjini Kinshasa na Mbuji-Mayi, maeneo ambayo matokeo rasmi yalionyesha kuwa wananchi wengi walimpigia kura mgombea wa upinzani, Étienne Tshisekedi.

Waangalizi rasmi kutoka Kituo cha Carter waliripoti kuwa matokeo kutoka vituo vya kupigia kura karibu 2,000 vilivyokuwa na uungwaji mkono mkubwa kwa Tshisekedi yalipotea na hayakujumuishwa katika matokeo ya mwisho. Walielezea uchaguzi huo kuwa hauna uaminifu.

Tarehe 20 Desemba 2011, Kabila aliapishwa kwa muhula wa pili akiahidi kuwekeza katika miundombinu na huduma za umma. Hata hivyo, Tshisekedi alikataa matokeo ya uchaguzi na alitangaza nia yake ya “kujiapisha mwenyewe” kuwa Rais.

Mwezi Januari 2012, maaskofu wa Kanisa Katoliki nchini Kongo walikemea uchaguzi huo, wakilaani “usaliti, uongo na vitisho,” na kuitaka tume ya uchaguzi kusahihisha “makosa makubwa” yaliyotokea.

Mwezi Januari 2015, Bunge la Kongo lilipitisha sheria ya uchaguzi iliyohitaji sensa ya taifa ifanyike kabla ya uchaguzi ujao. Tarehe 19 Januari, maandamano makubwa yaliongozwa na wanafunzi wa Chuo Kikuu cha Kinshasa kupinga sheria hiyo ambayo ingeweza kumruhusu Kabila kubaki madarakani hadi sensa ikamilike, ilhali uchaguzi ulikuwa umepangwa kufanyika mwaka 2016.

Mnamo tarehe 21 Januari, mapambano kati ya polisi na waandamanaji yalisababisha vifo vya watu angalau 42, ingawa serikali ilikiri vifo vya watu 15 pekee. Seneti baadaye ilijibu maandamano hayo kwa kuondoa sharti la sensa katika sheria hiyo.

Moïse Katumbi alitangaza mwezi Oktoba 2015 kuwa ataondoka kwenye chama tawala kutokana na kutofautiana kuhusu ratiba ya uchaguzi.

Mkutano wa pande tatu na Hillary Clinton na Paul Kagame, Septemba 2012

Mwaka 2016, Jaynet Kabila, dada wa Joseph Kabila, alitajwa kwenye nyaraka za Panama Papers. Nyaraka hizo zilionyesha kuwa ni mmoja wa wamiliki wa kampuni kubwa ya televisheni nchini Congo, Digital Congo TV, kupitia kampuni za offshore.

Umaarufu wa Kabila uliporomoka kwa kiasi kikubwa, kutokana na mizozo ya ndani ya Congo pamoja na imani kwamba alitumia madaraka kujinufaisha yeye na familia yake huku mamilioni ya Wakongo wakiendelea kuteseka katika umasikini.

Kulikuwa na maandamano makubwa dhidi ya jitihada zake za kubadili ukomo wa mihula ya urais na kujaribu kuongeza muda wake madarakani. Maandamano makali yalizuka tarehe 20 Aprili 2016 katika mji wa Lubumbashi, mmoja wa miji mikubwa ya Congo.

Moise Katumbi, aliyekuwa gavana wa jimbo la Katanga na sasa akiwa kiongozi wa upinzani, alitangaza kuwa atagombea urais katika uchaguzi uliopaswa kufanyika kabla ya mwisho wa mwaka 2016. Mara baada ya tangazo hilo, nyumba yake ilizingirwa na vikosi vya usalama wakitaka kumkamata.

Ingawa majeshi ya Kabila yalipata ushindi mkubwa dhidi ya kundi kubwa la waasi la M23 mwaka 2013, makundi mengine ya waasi yalisambaratika na kuibuka upya katika vikundi hatari zaidi. Kufikia mwaka 2016, vikundi vipya vya waasi vilikuwa vimeibuka, kama vile wanamgambo wa maeneo ya Nyunzu waliokuwa wamewaua mamia ya watu.

Kabila na Nikki Haley, Balozi wa Marekani katika Umoja wa Mataifa, 2017

Kulingana na Katiba ya Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo, Rais Kabila hakuruhusiwa kuongoza zaidi ya mihula miwili. Tarehe 19 Septemba 2016, maandamano makubwa yalitikisa mji wa Kinshasa, yakimtaka aondoke madarakani kama ilivyotakiwa kisheria. Watu 17 waliripotiwa kuuawa katika maandamano hayo.

Uchaguzi wa kumtafuta mrithi wa Kabila ulipangwa kufanyika tarehe 27 Novemba 2016. Hata hivyo, tarehe 29 Septemba 2016, tume ya uchaguzi ya taifa ilitangaza kuwa uchaguzi huo hautafanyika hadi mapema mwaka 2018. Makamu wa Rais wa tume hiyo alisema kuwa “hatuna wito wa kufanya uchaguzi mwaka 2016 kwa sababu idadi ya wapiga kura haijulikani.”

Upinzani ulidai kuwa Kabila alichelewesha makusudi uchaguzi ili aendelee kubaki madarakani. Kama majibu ya kucheleweshwa kwa uchaguzi, Marekani iliweka vikwazo dhidi ya watu wawili wa karibu na Kabila: John Numbi na Gabriel Amisi Kumba, tarehe 28 Septemba. Hatua hizo zilionekana kama onyo kwa Rais Kabila kuheshimu Katiba ya nchi yake.

Maandamano zaidi yalipangwa kuandaliwa kuashiria kumalizika kwa muhula wa urais wa Kabila. Vikundi vya upinzani vilionya kuwa kuchelewesha uchaguzi kunaweza kusababisha vita vya wenyewe kwa wenyewe.

Maman Sidikou, Mwakilishi Maalum wa Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa kwa DRC na Mkuu wa MONUSCO, alisema kuwa nchi inaweza kufikia hatua ya ghasia zisizoweza kudhibitiwa endapo hali ya kisiasa haitatatuliwa haraka.

Muhula wa pili wa Kabila ulipaswa kumalizika tarehe 20 Desemba 2016. Taarifa iliyotolewa na msemaji wake tarehe 19 Desemba 2016 ilisema kuwa Kabila atabaki madarakani hadi rais mpya achaguliwe katika uchaguzi ambao hautafanyika hadi angalau Aprili 2018. Baada ya hapo, Kabila aliunda baraza jipya la mawaziri likiongozwa na Waziri Mkuu Samy Badibanga, hatua ambayo ilisababisha maandamano ambapo watu takriban 40 waliuawa.

Kulingana na vifungu vya 75 na 76 vya Katiba ya Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo, iwapo kiti cha urais kitakuwa wazi, Mwenyekiti wa Seneti kwa wakati huo, Léon Kengo, ndiye aliyepaswa kushika nafasi ya urais kwa muda.

Kabila akipiga kura katika uchaguzi mkuu wa 2018

Tarehe 23 Desemba, makubaliano yalipendekezwa kati ya kundi kuu la upinzani na serikali ya Kabila ambapo serikali ilikubali kutobadilisha Katiba na kuondoka madarakani kabla ya mwisho wa mwaka 2017. Katika makubaliano hayo, kiongozi wa upinzani Étienne Tshisekedi alipaswa kusimamia utekelezaji wa makubaliano hayo, na Waziri Mkuu alipaswa kuteuliwa kutoka kwa upande wa upinzani.

Mwishoni mwa Februari 2018, Wizara ya Mambo ya Nje ya Botswana ilimtaka Kabila aondoke madarakani, ikieleza kuwa “hali mbaya ya kibinadamu” nchini DRC ilizidishwa na ukweli kwamba “kiongozi wake amekuwa akichelewesha uchaguzi kwa makusudi na ameshindwa kudhibiti usalama wa nchi yake.”

Tarehe 30 Desemba 2018, uchaguzi wa rais wa kumtafuta mrithi wa Kabila ulifanyika. Kabila alimuidhinisha Emmanuel Ramazani Shadary, aliyekuwa Waziri wa Mambo ya Ndani wa zamani, kuwa mgombea wake. Tarehe 10 Januari 2019, tume ya uchaguzi ilitangaza kuwa mgombea wa upinzani, Félix Tshisekedi, ndiye mshindi wa uchaguzi huo.

Baada ya kuondoka madarakani, Joseph Kabila ameifanya shamba lake la Kingakati kuwa makazi yake rasmi. Shamba hilo, lililoko kilomita 50 mashariki mwa Kinshasa, lilikuwa makazi yake ya pili alipokuwa bado madarakani.

Mwezi Aprili 2021, Rais Félix Tshisekedi alifanikiwa kuwaondoa watu wa mwisho waliokuwa waaminifu kwa Kabila ndani ya serikali.

Mwezi Mei 2021, Rais Tshisekedi alitaka kupitia upya mikataba ya madini iliyosainiwa kati ya Kabila na China, hasa mkataba mkubwa wa Sicomines wa kubadilisha madini kwa miundombinu.

Mwezi Novemba 2021, uchunguzi wa kimahakama ulifunguliwa dhidi ya Kabila na washirika wake huko Kinshasa baada ya madai ya ubadhirifu wa dola milioni 138. Uchunguzi wa Bloomberg News uliobase kwenye nyaraka za benki zilizovuja ulidai kuwa baadhi ya wanafamilia wa Kabila walipokea makumi ya mamilioni ya dola kama hongo kutoka kwa kampuni za Kichina zilizohusika katika mpango wa Sicomines.

Mwezi Februari 2025, Kabila alimkosoa Rais Tshisekedi kwa kushindwa kusimamia ipasavyo kampeni dhidi ya waasi wa M23 na kumtuhumu kuwa anajaribu kuwa “mtawala wa kiimla” kwa kukandamiza upinzani wa kisiasa. Wakati wa Mkutano wa Usalama wa Munich mwezi huo huo, Tshisekedi alimtuhumu Kabila kuwa anasaidia waasi wa M23.

Mapema mwezi Machi 2025, Jean-Pierre Bemba, waziri katika serikali ya Tshisekedi, naye alimtuhumu Kabila kuwa anaunga mkono waasi wa M23, muungano wa Congo River Alliance, pamoja na wanamgambo wa Mobondo waliokuwa wakipambana katika magharibi mwa Congo. Katibu Mtendaji wa chama cha Kabila, PPRD, alikanusha tuhuma hizo.

Pia mwezi huo huo, Kabila aliripotiwa kukutana na Moïse Katumbi na viongozi wengine wa upinzani kujadili mustakabali wa kisiasa wa nchi. Alihudhuria pia mazishi ya rais wa zamani wa Namibia, Sam Nujoma, ambapo alikutana na viongozi wa kimataifa. Katika mahojiano akiwa Namibia, Kabila alilinganisha hali ya sasa na Vita vya Pili vya Congo na akatoa wito wa kufanyika kwa mchakato wa amani wa pamoja kuhusu mgogoro wa M23 pamoja na kuondolewa kwa majeshi ya kigeni katika ardhi ya Congo.

Kabila akiwa na Nikki Haley, Balozi wa Marekani katika Umoja wa Mataifa, 2017

Mwezi Aprili 2025, Kabila, ambaye alienda uhamishoni kwa hiari mwaka 2023, alitembelea jiji la Goma lililokuwa chini ya udhibiti wa M23, ambapo msaidizi wake alisema kuwa atashiriki katika juhudi za amani.

Kwa kujibu hatua hiyo, serikali ya Congo ilisitisha shughuli za chama cha Kabila cha People’s Party for Reconstruction and Democracy (PPRD), ikitaja “harakati zake za wazi za kisiasa” kama sababu. Seneti pia ilipiga kura kuondoa kinga yake ya ubunge.

Joseph Kabila alifunga ndoa na Olive Lembe di Sita tarehe 1 Juni 2006. Sherehe rasmi za harusi zilifanyika tarehe 17 Juni 2006.

Kabila na mke wake wana watoto wawili: binti yao aliyezaliwa mwaka 2001 anaitwa Sifa, jina ambalo limetokana na jina la mama yake Kabila, na mtoto wa kiume aliyezaliwa mwaka 2008 anaitwa Laurent-Désiré Jr., jina la baba yake Kabila.

Kabila anamiliki mali mbalimbali nje ya Kinshasa, ikiwa ni pamoja na shamba lenye ukubwa wa hekta 71,000. Familia yake inamiliki kwa ujumla au kwa sehemu zaidi ya kampuni 80 zinazofanya biashara katika karibu kila sekta nchini DRC, zikiwemo sekta za madini.

Burudani zake Kabila ni pamoja na kuangalia mechi za mpira wa vikapu za NBA, kusoma vitabu, kucheza michezo ya PlayStation 4, na kuendesha pikipiki zake binafsi.

Kabila alilelewa nje ya nchi na alipokuwa rais, alizungumza kwa ufasaha lugha za Kiingereza na Kiswahili tu. Hakuwa na ufasaha wa kutosha katika lugha ya Kifaransa, ambayo ndiyo lugha rasmi ya DRC, wala Lingala, lugha inayotumika sana katika mji wa Kinshasa.

Kabila ni Mkristo wa dhehebu la Anglikana huku mke wake, Lembe di Sita, akiwa ni Mkristo wa Kikatoliki. Harusi yao ilikuwa ya mchanganyiko wa kidini (ecumenical), ambapo iliongozwa na Kardinali Frederic Etsou Bamungwabi, Askofu Mkuu wa Katoliki wa Kinshasa, pamoja na Askofu Pierre Marini Bodho, ambaye alikuwa kiongozi wa Kanisa la Kristo Congo – kanisa linalounganisha madhehebu mengi nchini humo, likijulikana kwa jina la “Kanisa la Kiprotestanti.”

Mwezi Julai 2021, Joseph Kabila alihitimu shahada ya uzamili (master’s degree) kutoka Chuo Kikuu cha Johannesburg, Afrika Kusini. Alihitimu kupitia mfumo wa masomo kwa njia ya mtandao katika fani ya Sayansi ya Siasa na Mahusiano ya Kimataifa.

Joseph Kabila katika Miradi ya Wikipedia

• 📷 Picha kutoka mecamediaafrica.com
• 📰 Habari kutoka mecamedia
• 💬 Maneno ya Kabila kutoka mecamedia
• 📊 Data kutoka mecamediaafrica.com

Viungo Muhimu

• Joseph Kabila, The Untold Story
• Rape in the DRC
• mecamediaafrica.com Country Profile
• Tovuti rasmi ya Rais wa DRC (Imehifadhiwa)
• Tovuti ya Kampeni ya Joseph Kabila 2011 (Imehifadhiwa)
• Ujumbe wa Kudumu wa DRC katika Umoja wa Mataifa
• Ripoti ya Jane’s Intelligence: Wagombea wa Urais DRC wakutana Duru ya Pili – 22 Agosti 2006
• Kwa Kiongozi wa Congo, Tathmini za Kawaida – The New York Times

Nafasi ya Kisiasa

Rais wa Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo
Alianza: 2001
Alitanguliwa na: Laurent-Désiré Kabila
Alifuatiwa na: Félix Tshisekedi

Nafasi ya Kijeshi

Mkuu wa Majeshi ya DRC
Alianza: 1998
Alitanguliwa na: Célestin Kifwa
Alifuatiwa na: Sylvestre Lwetcha